Sunday, December 23, 2007

قبله در فضا کدام طرف است؟


سازمان فضانوردی مالزی در تلاش است تا به سوال نیم قرن اخیر جهان اسلام در مورد تعیین جهت قبله در فضا پاسخ گویدسفینه فضا پیمای روسی سال آینده دو فضانورد مالزیایی را به فضا خواهد برد، از چهار کاندیدای این سفر در مالزی سه نفرشان مسلمان هستند که دو نفر از میان آن ها انتخاب خواهند شد به نوشته نیوساینتیست، این فضانوردان در هر نود دقیقه یک بار به دور زمین خواهند چرخید به این ترتیب معلوم نیست که احکام نمازهای پنج گانه آن ها در فضا چه خواهد شد آلن گادلاس استاد الهیات دانشگاه جرجیا در آمریکا در این باره می گوید: "علمای اسلام به این فضانوردان توصیه خواهند کرد که نماز خود را بر اساس زمان معمول در زمین بخوانند اما در این میان تکلیف قبله چه خواهد شد"؟ وقتی آن ها در هر نود دقیقه یک بار به دور زمین بگردند چطور می توانند به سمت قبله نماز بخوانند؟ گادلاس می گوید: "همین که آن ها به طرف زمین نماز بخوانند کفایت می کند".حال که تکلیف اوقات نماز و قبله معلوم شد، باید دید این فضانوردان مسلمان چگونه باید وضو بگیرند؟امکان استفاده از آب در خلاء نیست زیرا تابع قانون جاذبه نیست. علمای اسلام ممکن است استفاده از یک حوله خیس را جایز بدانند.حدود صد و پنجاه دانشمند، فضانورد و علمای مذهبی اخیرا در مالزی در همایشی با عنوان " اسلام و زندگی در فضا" گردهم آمدند و در این باره به بحث و بررسی پرداختند.به جا آوردن فرائض دینی در فضا در سالهای اخیر به موضوعی جالب توجه بدل شده است، اولین فضانورد اسرائیلی ایلان رامون اگرچه فردی مذهبی نبود ولی مراسم روز شنبه یهودی را در فضا به جا آورد.
والترسایپس مدیر بخش روانشناسی ناسا در مرکز فضایی جانسون می گوید که هنوز درخواست همراه بردن یک شمعدان یهودی برای ماموریت های فضایی از سوی فضانوردان یهودی را دریافت نکرده است ولی امکان اینکه بتوان لامپ الکتریکی را به جای شمع به کار برد وجود دارد

Thursday, December 20, 2007

Tuesday, December 18, 2007

پرسه در خاک غریب


ناسا جزئيات برنامه سفر انسان به مريخ را كه قرار است در دهه‌هاي آتي انجام شود اعلام كرد.
هفته‌گذشته كارشناسان ناسا در هوستون تگزاس اعلام كردند كه مي‌خواهند يك فضاپيماي 400تني را هواكنند تا اين مأموريت 30 ماهه را انجام دهد.
اما چون فرستادن اين جرم سنگين به فضا از روي زمين انرژي زيادي را مي‌طلبد، ناسا اعلام كرده، ابتدا قطعات اين فضاپيما به مدار زمين فرستاده مي‌شود و بعد آن‌ها را در مدار زمين به هم وصل مي‌كنند و سفر از مدار زمين شروع مي‌شود. اين سفر 30 ماهه، احتمالا سال 2028 شروع مي‌شود و تا 2031 ادامه خواهد داشت.
حدود سال 2003 بود كه آمريكايي‌ها اعلام كردند مي‌خواهند تا سال 2018 دوباره به ماه برگردند و با اعلام اين خبر، هيجان برنامه‌هاي فضايي در دهه 1970 را دوباره زنده كردند. اما چند روز بعد از اعلام اين خبر، روس‌ها اعلام كردند كه تا پيش از رسيدن آمريكايي‌ها به ماه، ما پايگاه فضايي خود در ماه را راه‌انداخته‌ايم، «آمريكايي‌ها وقتي به ماه رسيدند، اگر چيزي احتياج داشتند، سري به پايگاه ما بزنند!»
ظاهرا روس‌ها منابع زيرزميني خوبي در ماه پيدا كرده‌اند كه مي‌تواند همه نيازهاي اوليه براي راه‌اندازي زندگي در ماه را تأمين كند. گويا هيجان مسابقات فضايي دارد دوباره زنده مي‌شود. اين‌طور بود كه سه سال پيش، جرج بوش در ژستي شبيه مرحوم كندي كه در اوايل دهه 1960 خواستار تمركز تمام تلاش دست‌اندركاران علوم و صنايع آمريكا براي سفر به ماه شده‌بود، اعلام كرد كه ما بايد حتما تا سال 2020 به ماه و بعد از آن به مريخ برويم. دراين بين اما روس‌ها فعلا ساكت هستند. روس‌ها كه از وقايع دهه 1960 درس بزرگي گرفته‌اند، ديگر نمي‌خواهند نقش يك خرگوش شلوغ و پرسروصدا را بازي كنند كه سرانجام از لاك‌پشت شكست خورد.
راكت جديد
مهم‌ترين وسيله‌اي كه مي‌تواند امكان سفر به فراتر از مدار زمين را تأمين كند، راكتي قوي بايد باشد. در مأموريت آپولو، به‌دليل كوتاه بودن مأموريت و سبك بودن تجهيزات، راكت‌هاي معمولي آن زمان مي‌توانستند، به راحتي اين سفر را انجام دهند. اين سفر با راكت ساترن 5 (Saturn V) انجام شد.
اما براي يك سفر طولاني و با تجهيرات كافي نياز به راكت‌هاي قوي‌تري است. چند وقت پيش، ناسا آمار طرحي براي ساخت راكتي با چنين تواني را داد: «آرس 5» (Ares V). اين موشك قرار است سفر به ماه و بعدش مقدمات سفر به مريخ را انجام دهد.
هتل 5 ستاره رباتيك
در برنامه ناسا براي سفر به مريخ، اعلام شده قرار است مكاني براي محل اقامت فضانوردان و يک آزمايشگاه در آنجا توسط ربات‌ها ساخته شود. اگر همه‌چيز طبق برنامه پيش برود، چهار مرد و سه زن در يك سفر ۶ تا ۷ ماهه به مريخ مي‌روند و حداقل ۱۶ ماه را در اين هتل مريخی مي‌گذرانند و سپس به زمين برمی‌گردند.
طبق اين برنامه قرار است كه راكت‌هاي آرس5، قطعات اين فضاپيما را براي سرهم‌شدن به مدار زمين ببرند و سپس بقيه سفر پس از وصل شدن اين قطعات به هم، توسط اين فضاپيما انجام مي‌شود. توي اين فضاپيما يک گلخانه هست كه فضانوردان مي‌توانند ميوه و سبزی پرورش بدهند.
برای تأمين آب‌وهوا اين فضانوردان از سامانه‌های بازيافت ويژه اين مواد استفاده می کنند، به‌اين ترتيب فضاپيما آب و اکسيژن کمتری حمل مي‌کند. با وجود تمام پيش‌بيني‌ها به‌نظر می رسد اين نقشه، دو نقطه ضعف داشته باشد. اولين نقطه ضعف مسئله حفاظت فضانوردان از تشعشات کيهانی است و دومين مورد مشکلات روحی و روانی فضانوردان است.
شايد پخش برنامه‌هاي زنده تلويزيوني و گزارش‌هاي پي‌درپي و مصاحبه‌هاي تلويزيوني با فضانوردان، باعث شود كه حوصله‌شان سرنرفته و اين ارتباط هميشگي با زمين مانع افسردگي‌شان بشود. ولي فرض كنيد كه فضانوردان قاط نزنند ولي كامپيوترشان قاطي كند، مي‌شود يك چيزي تومايه‌هاي اوديسه 2001!
اما همه مي‌دانند كه مهم‌ترين بخش اين قضيه تأمين پول لازم براي اين سفر است. ناسا تخمين دقيقي از هزينه‌ها ندارد و در همين برنامه كه ناسا در تگزاس برگزار كرد عدد‌هايي از 20 تا 450 ميليارد دلار به‌عنوان هزينه برگزاري اين سفر اعلام شده‌است.
خرس‌ها در مريخ
روس‌ها فعلا ساكت هستند و درباره برنامه‌هاي فضايي خود زياد حرفي از مريخ نمي‌زنند. اما معلوم است كه آن زير‌ها خبرهايي هست. همه مي‌دانند كه روسها دقيقا 44 سال است كه آرزوي ليس‌زدن بستني يخي روي مريخ را دارند.
شوروي اولين بار، در دهه ۱۹۶۰ مي‌خواست فضانورد به مريخ بفرستد. مي‌بينيد اين ملت چه‌قدر اعتماد به نفس دارند!
در آن طرح، اول چند راكت، قسمت‌هاي ۸۰ تني را به مدار مي‌فرستادند تا با استفاده از آن قسمت‌ها، فضاپيمايي با جرمي حدود ۲۵۰ تن ساخته‌شود. مي‌بينيد، مهندسان ناسا براي سفر به ماه نياز به خلاقيت زيادي هم نداشتند!
اما چون سفري كه روس‌ها پيش‌بيني كرده بودند، بيش از دو سال طول مي‌كشيد، تنها منبعي كه مي‌تواند انرژي موتورهاي الكتروراكت را تأمين كند، انرژي هسته‌اي بود. در ظاهر نيروي بالابرنده كم اين موتورها در مدت چند ماه سرعت فضاپيما را كم مي‌كند. پس از گذشتن فضاپيما از حلقه‌ شعاع زمين، گروهي از ۶ فضانورد خود را به فضاپيما مي‌رسانند. بر اساس اين طرح، در هنگام ورود به مريخ بايد تمام ورود و خروج‌ها از كابين خدمه صورت گيرد و سپس سكو‌هاي اكتشافي و راكتورهاي هسته‌اي خود را روي آن ايجاد كنند. اين سفر درمدار مريخ حدود يك سال طول مي‌كشيد.
در اوايل دهه ۱۹۷۰ طرح شكل واقعي‌تري به خود گرفت. در اين طرح اندازه‌هاي فضاپيما بسيار كوچك‌تر شد. فضاپيماي مريخي به شكل يك سوزن بلند درآمد. يك خارج‌كننده براي امنيت راكتور تعبيه شد و تعداد خدمه تا ۴ نفر كم شد.
با اين‌حال روس‌ها مدتي است كه درباره مريخ سكوت اختيار كرده‌اند. اما سال گذشته آكادمي علوم روسيه اعلام كرد كه دنبال پنج داوطلب سفر به مريخ است.
البته اين تقاضا براي سفر به مريخ نبوده بلكه براي آزمايش روي شرايط پزشكي و رواني فضانوردان در اين مأموريت بوده است. اگر روس‌ها دنبال تعيين شرايط حاكم بر حال و احوال پزشكي و رواني فضانوردان هستند، پس حتما از نظر فني هم پيشرفت‌هاي قابل توجهي داشته‌اند كه فعلا اعلام نكرده‌اند. به‌قول وزير ارتباطات خودمان، دارند چراغ خاموش حركت مي‌كنند


Thursday, December 13, 2007

نگاهی به آینده زمین


نگاهی به آینده زمین

زمین یکی ار نه سیاره است که همراه با دهها سیاره و تعدادی اجرام کوچکتربه دور خورشیددرگردش است درحدود 5میلیارد سال پیش بنا به دلایلی که هنوز کاملاروشن نشد است از بار عظیمی که از گازها و ذرات سنگی بسیار ریزی تشکیل یافته متولد شد

پنج میلیارد سال بعد

پس از آنکه دانشمندان (بخصوص دیتزو هولن) وقیع500میلیون سالگذشته پس راکه منجر به شکل امروزی قاره هاشد ترسیم کردند یک قدم فراتر گذاشتند و حرکت آینده را از آن نتیجه گرفتند تصویر و نحوه پراکندگی خشکیهای زمین را در 50میلیون سال آینده نشان دادند و طی آن

تغیرات مهمی در آفریقا بروز می کندودرسمت شرقی آن دریایی در داخل خشکی به وجودمی آید.در آمریکای شمالی شبه جزیره باجا و قسمت جنوبی کالیفرنیاکه اکنون در غرب گسل سن آندریاس قراردارند ار صفحه آمریکای شمالی فاصله می گیرند .اگر این مهاجرت به طرف شمال همان طور که پیش بینی شده است روی دهد لوس آنجلس و سانفرانسیسکو از کنار یکدیگر عبور خواهند کرد .اگر چه چنین تصویری از آینده جالب است اما باید آن را با احتیاط به کاربرد زیرابساری از فرضیات آن که تا کنون مورد بحث قرارگرفته نیاز به تصحیح دارد .البته بی شک تغیرات مشابهی در شکل و وضعیت فاره ها در چندین میلیون سال آینده به وقوع خواهد پیوست. امیدوارم این نوشته سر آغاز مباحث نو پیرامون آینده این سیاره شود

Tuesday, December 4, 2007

لرزه نگاری در اکتشاف نفت

لرزه نگاری در اکتشاف نفت
امواج در اثر اختلاف چگالی و سرعت صوت در لایه های ژئوفیزیکی انعکاس های گوناگون دارند و توسط ژئوفونها (در خشکی) و هیدروفون ها ( در دریا) جذب می شوند. تفاوت در انعکاس امواج از تشکل های مختلف به زمین شناس امکان می دهد که محدوده و عمق سنگ های متخلخل را که احتمالاً حاوی نفت و گاز هستند تخمین بزند.ا


کوه تفتان در فاصله ۱۰۰ کیلومتری جنوب – جنوب شرقی شهر زاهدان مرکز استان سیستان و بلوچستان و ۴۵ کیلومتری شمال غربی خاش واقع شده است . ارتفاع قله تفتان از سطح دریا ۴۰۵۰ متر عنوان شده است و بلندی آن نسبت به زمینهای اطراف ۲۴۵۰متر است.ا